یک هیات سیاسی – امنیتی از سوی دولت ترکیه، به دیدار مخالفین اسد رفته است. این سفر، ابعاد حساس و مهمی دارد و نشان می دهد که مرزی برای ماجراجویی های دولت ترکیه در معادلات سوریه وجود ندارد.

نگاهی به اخبار و رویدادهای چند روز گذشته نشان می دهد که دولت ترکیه، هنوز هم سودای براندازی دولت اسد و لطمه زدن به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی همسایه خود را در سر می پروراند.

مقامات آنکارا اعلام کرده بودند که قصد دارند عادی سازی روابط با دولت سوریه را در دستور کار قرار دهند، اما حالا خبر رسیده که وزارت دفاع ترکیه، به شکل جدی در حال تسلیح و سازماندهی مجدد مخالفین اسد است. چنین چیزی به این معنی است که در سیاست خارجی آنکارا در مورد سوریه، هنوز هم در بر همان پاشنه پیشین می چرخد.

در نشست 4 ساعته بین هیات اعزامی از دولت اردوغان و هیات معارضین سوری، بر تداوم حمایت ترکیه از معارضین، تاکید شده است.

دیدار طولانی هیات مقامات ترکیه با مخالفین سوری در عنتاب

استان مرزی گازی عنتاب در جنوب شرقی ترکیه و در مرز سوریه، مهمترین قرارگاه سیاسی و نظامی بیش از یکصد هزار نفر از افرادی است که ترکیه آنها را ارتش ملی مخالفین سوری نام نهاده است.

روز گذشته، هیاتی مرکب از مقامات وزارت دفاع، ارتش و سرویس اطلاعاتی میت ترکیه در قرارگاه اصلی معارضین سوری در گازی عنتاب، با فرماندهان گروه مسلح موسوم به ارتش ملی سوریه دیدار کرد. در این دیدار طولانی، چند موضوع مهم مورد بحث و بررسی قرار گرفته و فضای جلسه به گونه ای بوده که  نشان داده مواضع آنکارا در مورد عادی سازی رابطه با دولت بشار اسد تغییر یافته است و خبری از گفتگوی رسمی بین آنکارا و دمشق نیست.

چند ماه پیش مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه کابینه اردوغان، گفته بود که آشتی دادن معارضین سوری با دولت بشار اسد، یکی از اهداف مهم ترکیه است. اما معارضین سوری از این تغییر ناگهانی برآشفته شدند و در چندین نقطه، پرچم ترکیه را به آتش کشیدند. حالا و با اعزام هیات جدید دولت اردوغان برای دیدار با معارضین سوری، نشانه های جدی از عقب نشینی مشاهده شده و بر این موارد تاکید شده است:

الف) نشست گازی عنتاب، نقطه عطف جدیدی در روابط ترکیه و معارضین سوری است.

ب) تقویت جایگاه نظامی ارتش ترکیه و معارضین سوری، یک ضرورت مهم است.

ج) وضعیت کنونی از نظر سیستم نظامی ادامه نخواهد داشت و تبدیل سازمان‌های مبتنی بر فرد و قدرت محلی به یک ارتش منظم و ساختارمند، کاملاً ضروری است.

د) در دوره جدید، امنیت مناطق آزاد در شمال سوریه به نیروهایی مرکب از پلیس ترکیه و پلیس معارضین منتقل می شود و گروه پرجمعیت موسوم به ارتش آزاد، در قرارگاه و پادگان های خارج از شهر حضور خواهند داشت.

اختلاف داخلی درباره سوریه در تیم اردوغان؟

روزنامه آیدنلک، ارگان رسمی حزب کمونیستی وطن پارتیسی، به طور مداوم، گزارش هایی درباره اهمیت روابط دمشق – آنکارا منتشر می کند. دوغو پرینچک رهبر این حزب که رفاقت نزدیک با شخص بشار اسد دارد، تاکنون دوبار به سوریه رفته و با او دیدار کرده است. پرینچک، قبلاً از مخالفین اردوغان بود، اما حالا چند سالی است که او نیز به عنوان بخشی از ائتلاف جمهور و حامیان اردوغان شناخته می شود.

دوغو پرینچک، چندی پیش اعلام کرد که همراه با چند تن از سیاستمداران برجسته ترکیه به دمشق می رود و با بشار اسد دیدار می کند تا روند عادی سازی روابط این دو همسایه مهم منطقه شتاب بگیرد. اما این سفر، تاکنون دوبار معوق شده است.

آیدنلک در چند گزارش اعلام کرده که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، شخصاً طرفدار این است که هر چه زودتر با بشار اسد وارد دیالوگ شود. اردوغان در سفر به تاشکند نیز برای دیدار با اسد ابراز اشتیاق کرده و اعلام کرده بود که مایل است با او صحبت کند. اما بر اساس گفته های برخی منابع امنیتی نزدیک به حزب کمونیستی وطن پارتیسی، اعضای برجسته تیم اردوغان، دیدگاه متفاوتی دارند. این افراد که از سوی آیدنلک، به عنوان تکنوکرات های آمریکاگرای دولت اردوغان توصیف شده اند، به اردوغان توصیه کرده اند که فعلاً دست نگه دارد و برای عادی سازی رابطه با اسد، عجله ای به خرج ندهد.

حزب کمونیستی وطن، چنین پیش بینی کرده که اصلی ترین مخالف عادی سازی رابطه بین آنکارا و دمشق، شخص ابراهیم کالن باشد. همان جوان قد بلندی که قبلاً به عنوان سخنگوی اردوغان شناخته می شد، اما حالا چند سالی است که ریاست گروه مشاورین سیاست خارجی و امنیت ملی را نیز بر عهده گرفته و از او به عنوان مهمترین چهره سیاسی تیم رئیس جمهور، نام برده می شود.

برخی از ناظران سیاسی ترکیه بر این باورند که اشتیاق زاید الوصف دولت اردوغان برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، به طور اتوماتیک بر نگرش ترکیه نسبت به سوریه نیز تاثیر گذاشته است. آنان بر این باورند که اوج گیری روابط ترکیه و اسراییل، سفر هیات حماس به دمشق و دیدار اعضای این هیات با بشار اسد رئیس جمهور سوریه، نشان می دهد که دولت اردوغان، به درخواست صهیونیست ها، به طور جدی از حماس فاصله گرفته و طبیعتاً عادی سازی روابط آنکارا با دمشق نیز برای اسرائیلی ها خوشایند نخواهد بود.

در پایان باید گفت، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه ترکیه در 10 سال اخیر، همواره بخشی از بحران سوریه بوده و در مسیر لطمه زدن به امنیت ملی همسایه خود اقدام کرده و اوضاع را برای دولت و مردم سوریه، دشوارتر کرده است. اما با وجود آن که در این مسیر، میلیاردها دلار صرف کرده و هزینه های سنگینی متحمل شده، در انزوا و تنهایی مانده و نتوانسته به اهداف خود دست پیدا کند.

حالا هم می توان چنین پیش بینی کرد که رسیدن به یک خط سیاسی جدید برای مواجهه با مساله سوریه، برای دولت اردوغان دشوار و دور از ذهن است و موضوعات مهمی همچون توجه به خواسته ملی گرایان و برخی اهداف حزبی و سیاسی داخلی، کاری می کند که عادی شدن روابط بین آنکارا و دمشق، لااقل در فضای پیش از انتخابات، تحول و سرعت چندانی به خود نبیند.