سقوط فاجعه بار کشاورزی سوریه در اثر جنگ

در بین سالهای ۲۰۱۱تا ۲۰۱۲،وضعیت کشاورزی سوريه شاهد تفاوت چندان مشخصی نبود. علت اين امر عدم تغییرات مشهود در قیمت محصولات کشاورزی و ثبات نسبی نرخ تبديل دلار به لیر سوريه(۹۰لیر سوریه معادل ۱ دلار)بود.

اما به تدريج با شدت گرفتن جنگ، نیروی کار شاغل در اين حوزه، مجبور به مهاجرت و در برخی از موارد مداخله در امور نظامی گرديد. علاوه بر آن، مشكلات در تأمین نیازهای اولیه کشاورزی، برداشت محصولات، بازاريابی و در برخی از موارد از بین رفتن زمین های کشاورزی در اثر جنگ، در نابودی کشاورزی دخیل بودند.

طبق گزارش FAO تولید گندم از ۴ میلیون تن در سال ۲۰۱۱ به ۲.۴ میلیون تن در سال ۲۰۱۳ رسیده و تنها ۹۰۰ هزار هکتار زمین تحت کشت قرار داشت که اين میزان قبل از آغاز بحران داخلی، ۱.۵ میلیون هكتار بود. تولید گندم در برداشت سال ۲۰۱۶ به ۱.۵ میلیون تن و در سال ۲۰۱۷ به ۱.۸ میلیون تن( به علت باران خوب در سال ۲۰۱۷) رسید.

تولید پنبه در سوريه به يک چهارم کاهش يافته است (۱۶۹ هزار تن در سال ۲۰۱۳) و در سال ۲۰۱۶ محصول پنبه ای که به موسسه عمومی تولید پنبه سوریه واصل گردید تنها معادل ۵ هزار تن بود (قبل از آغاز بحران اين میزان معادل ۴۰۰ هزار تن در سال بود).

تولید چغندرقند به میزان ۳۱۶ هزار تن در سال کاهش يافته و با کاهش بیشتر در سال ۲۰۱۵ ،تنها ۲۰ هزار تن از اين محصول به کارخانه تولید قند سوريه تحويل شد(تولید اين محصول در سال ۲۰۱۰ معادل يک میلیون و ۴۹۳ هزار تن در سال بود) قیمت گذاری دولتی محصولات کشاورزی در سوريه و سقوط شديد ارزش لیر سوريه در برابر دلار، از موانع اصلی در بازيابی کشاورزی سوريه بعد از کاهش نسبی بحران داخلی است. تا سال ۲۰۱۶ در اثر جنگ، ۶۰ درصد از زيرساخت های سوريه تخريب گرديد. نیروی انسانی شاغل در بخش کشاورزی به نصف کاهش يافت، اين در حالی است که تنها ۱۷ در صد جمعیت سوريه کشاورز بودند و ۸۳ درصد ديگر در بخش خدمات فعالیت داشتند.

با مطالعاتی که در مناطق امن سوريه در سال ۲۰۱۷ انجام گرديد، مشخص شد کاهش نسبت نیروی انسانی فعال در بخش کشاورزی در مقايسه با سال قبل از آن زياد بوده که علت اصلی آن عدم تأمین نیازهای اساسی اين بخش مخصوصاً افزايش قیمت سوخت، نبود بازار خارجی برای محصولات به علاوه عدم امكان انتقال ايمن محصولات کشاورزی در داخل سوريه توسط کشاورزان است.

میانگین سالانه تولید ناخالص داخلی کشاورزی سوريه در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال های قبل حدود ۳۲ درصد کاهش يافت. در صورت نبود ملزومات اولیه کشاورزی (کود، بذر و غیر آن) کشاورزان مجبور به رها نمودن تولید محصولات کشاورزی سوریه و مهاجرت هستند. طبق اعلام FAO ، خسارت کلی به بخش کشاورزی سوريه در شش سال اول بحران  (تا پايان سال ۲۰۱۷) معادل ۱۶ میلیارد دلار برآورد شده است. اين خسارات شامل ۳ میلیارد دلار آسیب به دارایی هايی چون ماشین آلات، تجهیزات، مزارع تجاری، کلینیک های دامپزشكی، پناهگاه های حیوانات، گلخانه ها و سیستم های آبیاری است. در بخش تولید محصولات کشاورزی، اين خسارت شامل ۶.۳ میلیارد دلار است.

در بخش دامپروری خسارات شامل ۵.۵ میلیارد دلار و در بخش پرورش آبزيان معادل ۸۰ میلیون دلار است. هزينه بازسازی سه ساله بخش کشاورزی حداقل معادل ۱۷ میلیارد دلار برآورد شده است. خسارات معنوی شامل از دست دادن و مهاجرت نیروی متخصص و نیروی کار قابل محاسبه نبوده و در کوتاه مدت، جبران ناپذير خواهد بود.